Over de Delftse burgermeesters familie van Adrichem aan wie ik zijdelings verwant ben is er nog meer te vertellen.
Ditmaal wederom over een zoon van de Delftse burgermeester, Adriaen Claesz van Adrichem en zijn vrouw Bartha Corssen van Vliet. Adriaen was naast burgermeester ook korenkoper en brouwer in brouwerij "'t Dubbele Cruijss" te Delft. Over zoon Claes en Adriaen schreef ik al eerder.
 |
| Brouwerij ""t Dubbele Cruijss" te Delft |
Dit keer is zoon Christiaen aan de beurt. Christiaen werd geboren in Delft op Valentijnsdag 14 februari 1533 in de brouwerij van zijn vader, "'t Dubbele Cruijss". Vader Adriaen Claesz van Adrichem schrijft in zijn familie aantekeningen over de geboorte van zijn zoon;
jaersdach, doen woerde gheboren Coersteiaen Adriaensz., mijn twiede
kynt, op synte Valentijnsdach ende was op een vrijdach smoerghens
voir vijf uren op den XIIII in februario ende sijn peeten sijn
gheweest Claes Coernelisz. sijn oem van Delfgaeu ende gaf hem tot
sijn pylleghyeft XXXII stuwers ende sijn oem Henrick Coerssen opt
Wout ende ghaf hem tot sijn pilleghyft XXXII stuwers ende sijn
moetgen Trijntghen Ariaen Allertsz. huysvrou ende gaf tot sijn
pylleghyft XLII stuwers.
Obiit tot Coelen den 20en junii anno 1585 wesende 52 jaer oudt.
Christiaen was het tweede van de in totaal elf kinderen, van wie er een zusje, Machteld, maar één dag oud werd. De tweede zus, ook Machteld genoemd, overleed na zes weken. Er waren overigens nog twee dochters met de naam Machteld, zij werden resp. 62 en 79 jaar oud. Alle dochters werden vernoemd naar de moeder van Adriaen Claesz. van Adrichem, waarschijnlijk speelde zij een belangrijke rol in het leven van de familie.
Toen Christiaen negen jaar was overleed zijn drie jaar oudere broer Claes op slechts twaalfjarige leeftijd. Claes werd begraven in de Oude kerk van Delft. Christiaen werd hiermee het oudste kind van het gezin. Vader Adriaen schreef hierover;
Adriaensz. op en saterdach, mijn eerste kynt, ende was out XII jaer
ende VI weken ende eenen dach ende leyt begraven in de Oude Kerck.
Op 30 mei 1551 wordt de jongste zus Machteld van het gezin geboren. Als oudste broer, Christiaen is dan achttien, is hij getuige bij de doop van zijn zusje. Hij geeft zijn pasgeboren zusje een zogenaamde "pillegyft", een gewoonte in die tijd. Het is een geschenk van de doopheffers aan hun petekind. Kort daarop vertrek Christiaen naar de Universiteit van Leuven waar hij theologie gaat studeren.
De neef van zijn moeder Baertge, Martinus Dorpius (Latijn voor Maarten van Dorp) was een beroemde theoloog. Mogelijk heeft Christiaen hier zijn interesse voor theologie vandaan. Martinius was hoogleraar aan de Universiteit van Leuven en bevriend met Desiderius Erasmus. Martinus Dorpius overleed echter in 1525, al voor de geboorte van Christaen. Erasmus schreef het grafschrift van Martinus Dorpius.
 |
| Universiteit van Leuven |
De studenten theologie aan de universiteit van Leuven waren in de zestiende eeuw zowel theologen als (toekomstige) priesters. Er bestonden voor priesters in die tijd nog geen aparte seminaries. Halverwege de zestiende eeuw waren er zo'n vijfentwintig tot dertig studenten theologie op de universiteit.
De studenten konden vier verschillende graden krijgen, vergelijkbaar met de Bachelor, Minor, Major en Master van nu. Voor de Baccalaureus Biblicus was de studietijd zo'n vijf jaar. De Baccalaureus Sententiarius, waarvan de studietijd één jaar was. Voor de Baccalaureus formatus stond ook één jaar studietijd en de Baccalaureus Licentiatus had een studietijd van ruim vier jaar, zodat de meeste studenten alleen de eerste drie graden haalden vanwege de zware tijdsinvenstering. Christiaen heeft waarschijnlijk alle graden behaald want hij doet ruim tien jaar over zijn studie. De eerste jaren volgden de studenten alleen de lessen. Na het Baccalaureus Biblicus dienden de studenten zelf ook commentaren te schrijven en mochten ze actiever aan de lessen deelnemen.
Christiaens vader Adriaen overlijdt in 1560 en Christiaen wordt de eigenaar van twee morgen land (een morgen is net iets minder dan een hectare) in de Lier, dichtbij Naaldwijk, waar zijn moeder vandaan kwam.
Op 2 maart 1561, Christiaen was toen achtentwintig jaar oud, werd hij tot priester ingewijd. Hij gebruikte voortaan de Latinisering van zijn naam; Christianus Crucius Adrichomius. Waarbij Crusius komt van de brouwerij waar hij opgroeide, "t Dubbele Cruijss".
"Christum sequere" was zijn lijfspreuk. Waarvan ik denk dat het zoiets als "Christus volgend" betekend.
 |
| Sint Barbaraklooster te Delft |
Op 15 augustus 1566 werd hij tot pater, rector en biechtvader geïnstalleerd van het Sint Barbaraklooster op de Oude Delft. In het begin van de 80 jarige oorlog, zo rond het najaar van 1572, wanneer de Geuzen Delft in nemen, vlucht Christiaen naar Utrecht. In die tijd overlijdt ook zijn moeder Baertgen in januari 1575, op drieënzestigjarige leeftijd.
In 1578 vertrekt Christiaen naar Mechelen waar hij zijn eerste theologisch werk "Vita Jesu Christi ex quattuor Evangelisitis breviter contexta" uitbracht.
Tenslotte vertrekt Christiaen wederom. Rond 1580 gaat hij naar Keulen, waar hij rector van het Augustinessenklooster "Groot Nazareth" wordt.
Dertig jaar lang deed Christiaen onderzoek naar de overblijfselen van het oude Jeruzalem en het Heilige Land, waar hij overigens zelf nooit is geweest.
In 1585 kwam het eerste deel van zijn Topografie van Jeruzalem uit. (Zie deze link voor een deel van de topografie). Op de kaarten is ook het familiewapen van de familie van Adrichem te zien, de omhoog kruipende slang.
Pas vijf jaar na zijn dood, in 1590, werd zijn tweede werk; "Theatrum terrae Sanctae et Biblicarum Historiarum" in zijn geheel uitgebracht door Georg Braun. Het boek geeft een beschrijving van Palestina en het oude Jeruzalem in twaalf topografische kaarten, en een chronologie van Adam tot de dood van Johannes de Apostel. De kaarten bevatten o.a. de locaties van historische gebeurtenissen uit de bijbel en is daarmee niet zozeer topografisch maar eerder spiritueel.
Ruim dertig jaar heeft Christiaen talloze oude boeken en kaarten bestudeerd. De werken waarop hij zijn boek heeft gebaseerd, zijn inmiddels allemaal verloren gegaan, juist daarom is het werk na ruim vierhonderd jaar nog steeds zo belangrijk.
Zijn boek werd in vele Europese talen vertaald en herdrukt en is nog steeds in tal van nationale archieven en musea te vinden. De kaart van Jeruzalem hangt ook prominent aan de muur van de eetkamer van het prestigieuze vijf sterren hotel "King David" in Jeruzalem, met rechts in de bovenhoek van de kaart de naam en het familiewapen van de familie van Adrichem. Best bijzonder vind ik!
 |
| detail van een van de topografische kaarten van Christiaen |
Op 20 juni 1585 overlijd Christiaen in Keulen waarna hij in de kloosterkerk wordt begraven. Hij is dan tweeënvijftig jaar oud. Een deel van zijn grafschrift luidt "in het dertiende jaar van zijn ballingschap om wille van het geloof ondergaan".
Zijn boek staat inmiddels op mijn verlanglijstje, maar met prijzen van in de duizenden euro's moet ik er nog wel even voor sparen....
Meer informatie over Christiaen vind je HIER.