De familie Dokman

In de 19 eeuw kwam het veel voor, kindersterfte. Door gebrek aan (zwangerschaps)controles, goede voeding en hygiëne overleden veel kindjes voordat ze de tienerleeftijd hadden bereikt.

In meerdere takken in mijn stamboom komt het voor, maar nergens zoveel als bij mijn 

betovergrootmoeder Janna Dokman en haar familie.

 Janna werd geboren in Wijhe, maar trouwde in 1847 in Vollenhove met Antonius Zoetebier.

Na twee jaar huwelijk en de geboorte van twee dochters overleed Antonius op 24 jarige leeftijd. 

Janna hertrouwde met Evert Cornelisz Mossel. Dit huwelijk bracht 5 kinderen voort waar alleen mijn voorvader Antonius Mossel de volwassen leeftijd (90) behaalde.

In het jaar 1865 overleden achtereen volgens binnen twee weken, drie kinderen van Janna en Evert.
 Cornelis stierf op 2 april, hij werd maar 12 jaar. 

Op 10 april overleed Aleida, zij werd 9 jaar. 

14 april overleed hun 3 jarige zoon Hendrikus.

Het breekt je hart als je de overlijdens aangiftes achter elkaar tegenkomt in de archieven. Stel je voor dat je als vader net na het begraven van je kind alweer naar het stadhuis moet om opnieuw het overlijden van een kindje aan te geven terwijl je vrouw bij het bed zit van je andere zieke kinderen zit, biddend dat zij en de andere kindjes het wel gaan overleven.

Net of 3 kinderen verliezen nog niet genoeg was, beviel Janna 6 weken na het overlijden van kleine Hendrikus van een levenloze dochter.

In 1866 werd er in het gezin weer een zoontje geboren, vernoemd naar zijn overleden broertjes; Cornelis Hendrikus. Een lang leven werd hem ook niet gegund. Het ventje werd maar vijf jaar.

Maar dat waren niet de enige sterfgevallen in de familie. 

De broer van Janna, Lukas Dokman kreeg 5 kinderen, waar van er 1 de volwassen leeftijd van 36 haalde, de andere vier werden respectievelijk 1 maand, 6 dagen, 14 dagen en maar 11 maanden.

Van de 7 kinderen van haar broer Jan, werden er 2 volwassen, de andere 5 stierven 15 jaar, 10 jaar, 3 jaar oud of nog jonger. Broer Derk kreeg 3 kinderen. Die werden 43 jaar, 5 jaar, en 6 maanden oud.

Janna’s zusje Antonia, mocht niet eens haar 1 verjaardag vieren.

Zus Aaltje kreeg maar liefst 11 kinderen. Drie werden er volwassen. 46 en 74 en 81 jaar oud. Twee werden er niet ouder dan 8 jaar, één werd er 5 jaar en eentje 3 jaar. De andere kinderen haalden dat niet eens.

Broer Gerrit kreeg 7 kinderen. Twee werden er volwassen. Twee werden er levenloos geboren en de anderen overleden voor hun 1^e jaar.

Dat bij elkaar opgeteld zijn het 30 kinderen die overleden op jonge leeftijd.  

25 Kinderen daarvan overleden in Wijhe. Tegen 12 kinderen die wel volwassen werden. Dat zijn echt trieste getallen, en dat is dan alleen nog maar Janna en haar broers en zussen. 

Hoeveel meer kinderen overleden er in dat dorpje? Ik weet het niet, maar de begraafplaats moet echt vol hebben gelegen.

De 12 kinderen van de familie Dokman die wel oud werden ontkwamen ook niet aan de kindersterfte. Ook zij moesten veelal het overlijden van hun kindjes aan gaan geven.

Hoe groot moet het verdriet zijn geweest in die familie? Of is het iets waar je aan went? Hecht je je uit voorzorg maar niet te veel aan je kinderen? De kans is immers heel groot dat ze niet oud gaan worden. Ik kan me er echter niets bij voorstellen. In mijn ogen is je eigen kind te moeten begraven het ergste wat een mens mee kan maken. 

Vijf kinderen of meer begraven lijkt me haast niet boven te komen. Elke keer opnieuw een klein kistje in die koude donkere grond te moeten laten zaken, echt afschuwelijk.

Graag zou ik eens een kijkje in het verleden willen nemen, maar als ik de namen van deze kindjes voorbij zie komen dan ben ik heel blij dat ik in deze eeuw ben geboren, nu we goede zorg, betere voeding en hygiënische omstandigheden hebben.

We zijn goed in mopperen op alles en iedereen, soms vergeten we daarbij wel eens dat het slechts 150 jaar geleden er heel anders aan toe ging. Mooi moment om stil te staan bij hoe goed we het nu wel niet hebben en onze geliefden te koesteren!